Pytanie o to, czy każdy lekarz ma prawo wystawić receptę na leki refundowane, wciąż zaprząta głowę wielu pacjentów. Wątpliwości w tym zakresie mają niekiedy nawet sami lekarze, nierzadko trwający w przeświadczeniu, że wystawienie recepty refundowanej bez umowy z NFZ jest niemożliwe. Co mówi o tym ustawa refundacyjna? Czy w świetle obowiązujących przepisów posiadanie podpisanej umowy z NFZ faktycznie jest niezbędne do tego, by móc wystawiać recepty na leki refundowane? Poniżej znajdziesz odpowiedzi na te pytania!
Recepty refundowane bez umowy z NFZ a ustawa refundacyjna
Zgodnie z postanowieniami zawartymi w umowie z dnia 6 września 2001 r. „Prawo farmaceutyczne oraz zleceń na wyroby medyczne” (art. 2 pkt 14 ustawy refundacyjnej) każdy lekarz, który posiada prawo do wykonywania zawodu, jest tym samym uprawniony do wystawiania recept na leki refundowane. Prawo ów przysługuje zatem lekarzom:
- zatrudnionym u świadczeniodawców (np. na podstawie umowy o pracę lub umowę kontraktową) – lekarze ubezpieczenia zdrowotnego;
- prowadzącym praktyki lub własne podmioty, którzy mają zawartą umowę na udzielanie świadczeń z NFZ – świadczeniodawcy;
- zatrudnionym w placówkach, które nie posiadają kontraktu z NFZ;
- dentystom;
- stażystom.
Do wystawiania recept na refundowane farmaceutyki uprawnione są ponadto pielęgniarki, położne, felczerzy oraz lekarze, którzy zaprzestali wykonywania zawodu, jednak zamierzają korzystać z prawa do wystawiania recept refundowanych dla siebie i najbliższej rodziny.
Na szczególne podkreślenie zasługuje natomiast fakt, że każdy ubezpieczony pacjent ma prawo do otrzymania leku refundowanego, który jest wydawany na receptę. Nie ma przy tym znaczenia, czy przepisze go lekarz posiadający umowę z NFZ, czy nie (zgodnie z art. 48 ust. 1 z dnia 12 maja 2011 r. ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych). Co istotne, począwszy od 12 grudnia 2015 roku, żaden lekarz nie jest ograniczony obowiązkiem podpisywania umowy upoważniającej z NFZ.
Recepty refundowane bez umowy z NFZ dla pacjentów posiadających szczególne uprawnienia
W przypadku recept refundowanych na leki dla pacjentów uprzywilejowanych (np. seniorów, weteranów, ciężarnych kobiet) występują pewne ograniczenia. Nie są one jednak związane z posiadaniem umowy z NFZ, ale dotyczą rodzaju wykonywanej działalności. Okazuje się bowiem, że w przypadku pacjentów posiadających szczególne uprawnienia receptę refundowaną bez umowy z NFZ mogą wystawić wyłącznie:
- lekarze i pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej;
- lekarze o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych, czyli uprawnieni do przyjmowania deklaracji wyboru;
- lekarze posiadający prawo wykonywania zawodu, którzy zaprzestali wykonywania zawodu i wystawiają recepty dla siebie i najbliższej rodziny.
W jaki sposób lekarz nieposiadający umowy z NFZ może otrzymać dostęp do recept?
Zarówno placówki ochrony zdrowia, jak i medycy prowadzący indywidualną praktykę lekarską powinni być zarejestrowani w systemie informatycznym pozwalającym na wystawianie recept w formie elektronicznej. Jest to konieczne, ponieważ każda recepta (refundowana bądź nie) musi posiadać swój indywidualny numer identyfikacyjny nadawany przez SIM.
Czy NFZ kontroluje recepty refundowane wystawiane w prywatnych gabinetach?
Zgodnie z art. 48 ust. 7 ustawy refundowanej każda osoba lub podmiot, w ramach którego wystawiono przynajmniej jeden lek refundowany, ma obowiązek poddać się kontroli NFZ w zakresie zasadności i prawidłowości recept oraz dokumentacji medycznej dotyczącej danego leku refundowanego. Dlatego właśnie lekarze tak dużą uwagę przykładają do tego, by konieczność przepisania danego farmaceutyku wynikała jednoznacznie z dokumentacji medycznej pacjenta i określonej jednostki chorobowej.
Jakie informacje są niezbędne do wystawienia recepty na leki refundowane?
Dla lekarza, który przepisuje receptę, kluczowa jest informacja, czy pacjent posiada uprawnienia do odbioru refundowanego leku. W sytuacji, gdy NFZ nie potwierdza tego faktu, a pacjent mimo wszystko podtrzymuje, że jest ubezpieczony, lekarz może poprosić go o podpisanie stosownego oświadczenia, które następnie powinno zostać dołączone do dokumentacji medycznej.
Jakie leki podlegają refundacji?
Jeśli dany pacjent posiada prawo do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, ma on jednocześnie prawo do refundowanych leków, środków specjalnego przeznaczenia żywieniowego, a także wyrobów medycznych wydawanych na podstawie recepty. Lista refundacyjna jest udostępniania przez Ministerstwo Zdrowia i podlega regularnym aktualizacjom co dwa miesiące. Dzięki temu sukcesywnie trafiają na nią nowe wyroby lecznice.